Komercjalizacja wyników badań naukowych

Obszary

Słowa kluczowe

Komercjalizacja badań to szereg działań zmierzających do transferu wiedzy z laboratoriów i wyższych uczelni na rynek.

Uniwersytety, akademie oraz inne szkoły przywiązują coraz większą wagę do wdrażania wyników swoich badań. W części z nich powstają nawet dedykowane jednostki i zespoły, których zadaniem jest przeprowadzanie oraz ułatwianie tego procesu, a także specjalne projekty. Przykładem jest Science2Business – projekt, który za cel obrał m.in. ułatwienie kontaktów naukowo-biznesowych pomiędzy pracownikami Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z przedsiębiorcami i przedstawicielami różnych branż przemysłu.

Trudny proces komercjalizacji wyników badań

Droga od uzyskanych w testach oraz badaniach naukowych wyników do ich zastosowania w praktyce, czyli komercjalizacja, ma długi i zazwyczaj skomplikowany przebieg. Wymaga nie tylko sporej ilości czasu, nakładów pracy oraz dużych środków finansowych, ale również dobrej znajomości gospodarki oraz jej potrzeb. Istotna jest również znakomita znajomość realiów badań laboratoryjnych i pracy naukowej.

Aby proces komercjalizacji był w pełni skuteczny, powinien objąć każdy aspekt działania przedsiębiorstwa. Niezbędny element stanowi grono wykwalifikowanych w różnych dziedzinach pracowników. Zespół specjalistów w zakresie opracowywania innowacyjnych koncepcji to dopiero początek. Liczą się również inni eksperci, m.in. inżynierowie, logistycy, marketingowcy oraz osoby o kompetencjach w zakresie finansów, sprzedaży itp. Bardzo dobrze również szczegółowo przeanalizować rynek, zwłaszcza konkurencji. Chcąc stworzyć projekt innowacyjny, należy mieć pewność, że rzeczywiście będzie on stanowił novum na rynku. Ponadto trzeba mieć pewność, że na żadnym etapie komercjalizacji nie zabraknie środków finansowych przeznaczonych na wdrożenie produktu czy usługi. Należy posiadać zabezpieczone środki na m.in. stworzenie prototypu, pierwszą skuteczną sprzedaż partii produktu, jego rozreklamowanie oraz dalszy rozwój. Skuteczna komunikacja z rynkiem, umiejętny sposób mówienia o innowacyjnym produkcie lub usłudze to konieczność. Wiążą się z tym przede wszystkim efektywne działania marketingowe oraz reklamowe. Ważną funkcję pełni też udowodnienie partnerom biznesowym, właścicielom oraz rynkowi wiarygodności całego przedsięwzięcia. Zazwyczaj pierwszy komercyjny sukces pociąga za sobą większe zaufanie kolejnych partnerów, kontrahentów oraz klientów.

Jak można więc zauważyć, komercjalizacja nowych produktów czy usług to trudny, wieloaspektowy proces, wymagający zaangażowania wielu specjalistów z różnych dziedzin.

Komercjalizacja innowacji

Wprowadzanie na rynek rozwiązań innowacyjnych często wymaga wcześniejszego przeprowadzenia prac rozwojowo-badawczych. Dopiero kiedy wyniki odpowiadają oczekiwaniom zlecającego lub pomysłodawcy, można rozpocząć działania zmierzające do wprowadzenia w życie konkretnych pomysłów. Proces komercjalizacji jest więc długofalowym działaniem, w którym wyniki działań przybierają postać innowacji możliwej do zastosowania rynkowego. Rolę innowacji mogą pełnić nowe produkty i technologie, ale także rozwiązania organizacyjne.

Komercjalizacja własności intelektualnej i jej wartość

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podkreśla, że sam w sobie wynalazek nie ma wartości, dopóki nie zostaną przedstawione potencjalne możliwości jego wykorzystania, a także oceniona efektywność finansowa i ekonomiczna. Dlatego też dokładne rozpoznanie oraz wyszczególnienie konkretnych zalet oraz atrybutów nowej technologii, produktu, samego pomysłu, a także ocena rynkowego potencjału są obowiązkowymi elementami w procesie komercjalizacji.

Komercjalizacja nauki – korzyści dla biznesu

Dla przedsiębiorców największe znaczenie ma zazwyczaj fakt, aby wyniki prac rozwojowo-badawczych posiadały zastosowanie rynkowe, gdyż komercjalizacja wiedzy powinna wiązać się z określonymi korzyściami ekonomicznymi. Wyniki o potencjale rynkowym można zastosować gospodarczo i tym samym zdobyć np. nowy rynek zbytu, a w rezultacie zwiększyć przychody.

Komercjalizacja badań naukowych oraz wdrażanie nowych metod lub wynalazków przez firmę, wiąże się również z jej pozycją rynkową. Wprowadzając nowe technologie, towary czy usługi, przedsiębiorstwo zwiększa znacząco swą pozycję na tle konkurencji. Ponadto innowacyjność niejako z definicji zakłada obniżenie kosztów oraz wzrost jakości oferty firmy. Nowatorskie rozwiązania pozwalają uzyskać wspomniany efekt finansowy oraz jakościowy znacznie szybciej niż w przypadku biznesów oferujących podobny asortyment, tym samym więc pozycja konkurencyjna firmy jest dużo lepsza.

Wzrost jakości wiąże się niemal zawsze z przyrostem kosztów wytworzenia. Jednakże w przypadku, kiedy standard produktu przewyższa znacznie cenę wykonania, wówczas nowy towar zyskuje dużo większe szanse na odniesienie sukcesu rynkowego oraz pozytywny odbiór przez klienta. Nabywca, który może otrzymać o wiele lepszy wyrób za tę samą (lub nieco wyższą) cenę, w porównaniu z podobną propozycją konkurencji, która jednak nie zawiera innowacji, zapewne wybierze artykuł innowacyjny. Częściej i chętniej wybierany przez klientów nowatorski produkt jest więc również świadectwem zwiększonej konkurencyjności owego produktu względem artykułów konkurencji.

Komercjalizacja wyników badań – korzyści dla nauki

Proces komercjalizacji daje korzyści obopólne, tak więc również strona naukowa zyskuje dzięki nawiązaniu współpracy gospodarczej. Sprzedaż wyników badań wiąże się więc przede wszystkim z korzyściami finansowymi. Autor lub autorzy prac badawczo-rozwojowych mogą liczyć na środki pieniężne w formie grantów, inwestycji w sprzęt albo też sfinansowanie dalszego prowadzenia i rozszerzenia działań.

Pomysłodawcy technologii i rozwiązań innowacyjnych w różnym stopniu oraz w różny sposób angażują się w proces wprowadzania koncepcji na rynek. Osoby wolące skupić się na dalszej pracy naukowej i działaniach twórczych, mają prawo, by przekazać prawa własności intelektualnej do swego dzieła innym podmiotom, czyli zazwyczaj przedsiębiorstwom, które później wprowadzą je na rynek. Możliwe jest również czynne zaangażowanie się w cały proces komercjalizacji, czyli bezpośrednie uczestnictwo we wdrażaniu wynalazków. Zazwyczaj polega ono na stworzeniu własnej działalności gospodarczej, opierającej się na produkcie, patencie, prawach autorskich, wzorze użytkowym albo know-how. Zdarza się, że uczestniczy w tym też jednostka naukowa albo uczelnia wyższa.

Transfer technologii

Komercjalizacja nowego produktu, usługi lub rozwiązania wiąże się z pojęciem tzw. transferu technologii. Termin ten oznacza drogę prowadzącą od zapoczątkowania tworzenia oraz samego pomysłu, aż po kompleksowe zaimplementowanie. Pod pojęciem tym rozumie się więc przede wszystkim wymianę wiedzy technologicznej pomiędzy podmiotami, które ją posiadają (czyli zazwyczaj pomysłodawców innowacji, naukowców), a tymi, którzy jej potrzebują (przedsiębiorstwo). Poza transferem realizowanym bezpośrednio między instytucjami istnieją również działania wykonywane poprzez tzw. centra transferu technologii. Bardzo często procesy tego rodzaju odbywają się poprzez uczestnictwo przedsiębiorstw w klastrach.

Bariery w procesie komercjalizacji

Jak już wspomniano wyżej, komercjalizacja badań naukowych oraz pomysłów jest żmudnym, często niełatwym procesem. Osoby zaangażowane napotykają często wiele problemów, które mogą znacząco utrudniać działania i osiągnięcie sukcesu. Należą do nich przede wszystkim bariery ekonomiczne, czyli brak wystarczających funduszy, a także psychologiczne, czyli indywidualne uwarunkowania ludzi w zakresie podejścia do innowacji, ryzyka czy też umiejętności wykorzystania szans rynkowych. Ponadto występują również bariery kompetencyjne, zwłaszcza w zakresie umiejętności menadżerskich czy sprzedażowych, a także systemowe, dotyczące słabej konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej, przechodzenie najlepszych specjalistów-naukowców do prywatnych korporacji oraz problemy z uzyskaniem wsparcia dla twórców. Kłopoty mogą stwarzać także braki w obszarze wiedzy, w szczególności dotyczące znalezienia informacji koniecznych do sprawnej współpracy z biznesem.

Komercjalizacja technologii a sukces firmy

Umiejętność przedsiębiorstwa do wymyślania oraz wprowadzania na rynek innowacji w znacznej mierze decyduje o jego sukcesie gospodarczym. Często jednak nadal wiele firm z różnych przyczyn nie podejmuje się inwestowania we nowatorskie rozwiązania. Są ostrożne, zdając sobie sprawę z ryzyka, z którym wiąże się wprowadzenie ich na rynek, gdyż nigdy nie można mieć stuprocentowej pewności czy rynek oraz przede wszystkim klient będzie zainteresowany nową usługą albo produktem. Ponadto pozyskanie technologii wiąże się z koniecznością poniesienia określonych nakładów pieniężnych, co może być dużym problemem dla wielu biznesów. Doświadczenie szerokiego grona przedsiębiorców, sukcesy licznych start-upów oraz istniejących już od dłuższego czasu korporacji pokazuje jednak, że proces komercjalizacji wyników badań naukowych to korzystna i zazwyczaj zakończona sukcesem możliwość.